Κοινή Δήλωση Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών: Επανενεργοποίηση των Μηχανισμών Κατά της Εμπορίας Ανθρώπων στην Κυπριακή Δημοκρατία

Λευκωσία, 07 Νοεμβρίου 2025

Εμείς, οι υπογράφουσες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που εργαζόμαστε για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και την προστασία των δικαιωμάτων των θυμάτων και επιζωσών, εκφράζουμε τη βαθιά μας ανησυχία για τη συνεχιζόμενη θεσμική αδράνεια και αποτυχία της Κυπριακής Δημοκρατίας στην αντιμετώπιση της εμπορίας ανθρώπων.

Παρά την ύπαρξη ενός ολοκληρωμένου νομικού και πολιτικού πλαισίου, που περιλαμβάνει τον Νόμο 60(I)/2014 και το Εθνικό Σχέδιο Δράσης 2023–2026, η εφαρμογή του παραμένει ασθενής, κατακερματισμένη και ανεπαρκώς χρηματοδοτημένη. Η Πολυθεματική Συντονιστική Ομάδα (ΠΣΟ) —ο βασικός μηχανισμός που έχει εντολή να εποπτεύει τον συντονισμό, την εφαρμογή πολιτικών και την παρακολούθηση— δεν έχει συνεδριάσει τακτικά από τη μεταφορά της στο Υφυπουργείο Μετανάστευσης και Διεθνούς Προστασίας (ΥΜΔΠ).

Η αναστολή της λειτουργίας της έχει δημιουργήσει ένα σοβαρό κενό ηγεσίας, λογοδοσίας και δι-υπουργικής συνεργασίας, με αποτέλεσμα να υπονομεύεται η αποτελεσματικότητα των μηχανισμών κατά της εμπορίας ανθρώπων. Υπό το ΥΜΔΠ, ο συντονισμός έχει ουσιαστικά παγώσει, ενώ η διατομεακή/διεπιστημονική συνεργασία έχει παραλύσει. Η αδράνεια του ΥΜΔΠ, σε συνδυασμό με την περιορισμένη εντολή του που επικεντρώνεται αποκλειστικά στη μετανάστευση, έχει δημιουργήσει αποτρεπτικό αποτέλεσμα και στα άλλα υπουργεία, που οδηγεί στην μη ανάληψη ευθύνης ή μέτρων κατά της εμπορίας από μέρος τους.

Σε μια περίοδο όπου η εμπορία ανθρώπων αυξάνεται σε ολόκληρη την Ευρώπη, η Κυπριακή Δημοκρατία δεν μπορεί να αντέξει τη θεσμική παράλυση. Η έλλειψη συντονισμού, η ακανόνιστη σύγκληση της ΠΣΟ, οι καθυστερήσεις στην αναγνώριση θυμάτων, η ανεπαρκής εκπαίδευση επαγγελματιών πρώτης γραμμής και η συνεχιζόμενη απουσία της έμφυλης διάστασης έχουν πραγματικές συνέπειες για τα θύματα – πολλά από τα οποία παραμένουν αόρατα, χωρίς υποστήριξη και εκτεθειμένα σε επαναθυματοποίηση.

Καλούμε την Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας να:

1. Συγκαλέσει αμέσως την Πολυθεματική Συντονιστική Ομάδα (ΠΣΟ) και να διασφαλίσει την απομάκρυνσή της από το Υφυπουργείο Μετανάστευσης και Διεθνούς Προστασίας. Η πολιτική ευθύνη συντονισμού για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων πρέπει να μεταφερθεί στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, όπου μπορεί να ενταχθεί σε ένα πλαίσιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, επιβολής του νόμου και προστασίας θυμάτων, και να λειτουργήσει αποτελεσματικά δια-υπουργικά.
2. Διασφαλίσει τακτικές συνεδριάσεις, διαφανή λειτουργία και ουσιαστική συμμετοχή των κρατικών υπηρεσιών, της κοινωνίας των πολιτών και ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων στην ΠΣΟ.
3. Θεσπίσει συστηματική εκπαίδευση σχετικά με τη διεπιστημονική συνεργασία και τον Εθνικό Μηχανισμό Αναφοράς (ΕΜΑ) για όλους/ες τους/τις εμπλεκόμενους/ες επαγγελματίες, συμπεριλαμβανομένων λειτουργών κοινωνικής ευημερίας, αστυνομικών, λειτουργών μετανάστευσης, παρόχων υγείας και διερμηνέων.
4. Εξασφαλίσει την ορθή εφαρμογή του Εθνικού Μηχανισμού Παραπομπής (ΕΜΠ), εγγυώμενη έγκαιρη ταυτοποίηση, παραπομπή και υποστήριξη των θυμάτων εμπορίας, βάσει μιας προσέγγισης που είναι ενημερωμένη από το τραύμα, ευαίσθητη στο φύλο και βασισμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα.
5. Διορίσει και χρηματοδοτήσει έναν/μιαν ανεξάρτητο/η Εθνικό/ή Εισηγητή/ρια, όπως προβλέπεται στην αναθεωρημένη Οδηγία της ΕΕ για την Καταπολέμηση της Εμπορίας Ανθρώπων (2011/36/ΕΕ), στις συστάσεις της GRETA και στην έκθεση United Action Against Human Trafficking (2005), με στόχο την παρακολούθηση των δράσεων, τη συλλογή δεδομένων και τη διασφάλιση της λογοδοσίας.
6. Διαθέσει επαρκή και βιώσιμη χρηματοδότηση για τις υπηρεσίες υποστήριξης θυμάτων, περιλαμβανομένων των ΜΚΟ που συμπληρώνουν τη φροντίδα που παρέχει το κράτος.
7. Υιοθετήσει μια προσέγγιση με επίκεντρο τις επιζώσες, που να δίνει προτεραιότητα στις φωνές και την αυτονομία τους και να αντιμετωπίζει τα βαθύτερα αίτια, όπως η έμφυλη ανισότητα, ο οικονομικός αποκλεισμός και η βία κατά των γυναικών.
8. Αναπτύξει και χρηματοδοτήσει επαρκώς υπηρεσίες ένταξης που να είναι ευαίσθητες στο φύλο και στο τραύμα, διασφαλίζοντας την πρόσβαση των θυμάτων/επιζωσών σε:
   1. Έγκαιρη και ολοκληρωμένη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένης της ψυχικής, γυναικολογικής και άλλης απαραίτητης φροντίδας·
   2. Έγκαιρη ενημέρωση για τα δικαιώματά τους, το καθεστώς διαμονής και την πορεία των υποθέσεών τους·
   3. Νομική υποστήριξη και συνδρομή καθ’ όλη τη διάρκεια της ταυτοποίησης και των δικαστικών διαδικασιών·
   4. Επαγγελματική κατάρτιση, ψυχοεκπαιδευτική και κοινωνική υποστήριξη και ευκαιρίες οικονομικής ενδυνάμωσης (π.χ. πρόσβαση σε τεχνολογικές/ψηφιακές δεξιότητες, προγράμματα μητέρας-παιδιού, σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και ενημέρωση για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και τα δικαιώματα).
9. Αναγνωρίσει και ενισχύσει τον ρόλο της κοινωνίας των πολιτών ως ισότιμου εταίρου στη διαμόρφωση, εφαρμογή και παρακολούθηση πολιτικών.

Η εμπορία ανθρώπων δεν είναι ζήτημα μετανάστευσης· είναι έγκλημα και σοβαρή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει αναλάβει σημαντικές δεσμεύσεις σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο· είναι καιρός αυτές οι δεσμεύσεις να μεταφραστούν σε πραγματική και αποτελεσματική δράση.

Καλούμε τις αρχές να ενεργήσουν χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση. Οι ζωές και η ασφάλεια των θυμάτων-επιζωσών εξαρτώνται από αυτό.

Κατάλογος Υπογραφουσών Οργανώσεων

1. Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου (MIGS)
2. CARITAS Κύπρου
3. Ίδρυμα Προώθησης Ισότητας ΥΠΑΤΙΑ 
4. Έδρα UNESCO για την Ισότητα των Φύλων, Πανεπιστήμιο Κύπρου
5. Step Up Stop Slavery (SUSS)
6. Κυπριακός Σύνδεσμος Οικογενειακού Προγραμματισμού
7. Cyprus Stop Trafficking
8. Γυναικείος Όμιλος Πρωτοπορία
9. Birth Forward
10. Σοσιαλιστική Γυναικεία Κίνηση 
11. Mission Solidarity Cy
12. ΚΙΣΑ – Ισότητα, Στήριξη, Αντιρατσισμός
13. Generation for Change CY
14. Wellspring Cyprus

ENGLISH TEXT FOLLOWS

Joint Civil Society Statement: Reactivate Anti-Trafficking Mechanisms in the Republic of Cyprus

Nicosia, 7 November 

We, the undersigned civil society organisations working to combat trafficking in human beings and to protect the rights of victims and survivors, express our grave concern regarding the continuing institutional inertia and institutional failure in the Republic of Cyprus’ anti-trafficking response.

Despite the existence of a comprehensive legal and policy framework, including Law 60(I)/2014 and the National Action Plan 2023–2026, implementation remains weak, fragmented, and under-resourced. The Multidisciplinary Coordinating Group (MCG)—the key mechanism mandated to oversee coordination, policy implementation, and monitoring—has not been meeting regularly since its transfer to the Deputy Ministry of Migration and International Protection (DMM). 

This suspension of activity has created a serious vacuum in leadership, accountability, and interagency collaboration, and consequently has proven detrimental to the functioning of anti-trafficking mechanisms. Under the DMM, coordination has stalled, and cross-ministerial cooperation has effectively frozen. The inaction of the DMM, combined with its narrow migration-focused mandate, has had a chilling effect on other ministries, preventing them from taking responsibility or implementing anti-trafficking measures.

At a time when trafficking in human beings is increasing across Europe, the Republic of Cyprus cannot afford institutional paralysis. The lack of coordination, irregularity in MCG meetings, delays in victim identification, insufficient training of front-line professionals, and continued gender-blind approach have real consequences for victims – many of whom remain unrecognised, unsupported, and vulnerable to re-trafficking.

We call on the Government of the Republic of Cyprus to:

1. Immediately reconvene the Multidisciplinary Coordinating Group (MCG), and ensure its removal from the Deputy Ministry of Migration and International Protection. The anti-trafficking coordination mandate should be transferred to the Ministry of Justice and Public Order, where it can be embedded within a human rights, law enforcement, and victim protection framework, and function effectively across all ministries. 
2. Ensure regular meetings, transparent functioning, and meaningful participation of government services, civil society, and independent experts within the MCG.
3. Mandate systematic training on multidisciplinary cooperation and the National Referral Mechanism (NRM) for all relevant professionals, including social welfare officers, police, migration officials, healthcare providers, and interpreters.
4. Ensure proper implementation of the National Referral Mechanism (NRM), guaranteeing timely identification, referral, and support for victims of trafficking in line with a trauma-informed, gender-sensitive, and rights-based approach.
5. Appoint and resource an independent National Rapporteur, as recommended by the amended EU Anti-Trafficking Directive (2011/36/EU), the GRETA and reaffirmed in the United Action Against Human Trafficking report (2025), to monitor anti-trafficking actions, collect data, and ensure accountability.
6. Allocate adequate and sustainable funding to victim support services over time, including from the NGOs who supplement state-provided cares.
7. Adopt a survivor-centred approach that prioritises the voices and agency of survivors, and addresses root causes including gender inequality, economic marginalisation, and violence against women.
8. Develop and adequately fund gender-sensitive and trauma-informed integration services ensuring victim-survivors’ access to: 
   1. Timely and comprehensive healthcare, including mental health gynaecological and other needed care; 
   2. Information about rights, residence status and the progress of their cases in a timely manner;
   3. Legal support and assistance throughout identification and judicial processes;
   4. Vocational training, psychoeducational support and opportunities for economic empowerment (i.e access to technology/digital skills; mother-children integration; sex education and knowledge on reproductive health and rights)
9. Recognise and strengthen the role of civil society as an equal partner in policy development, implementation, and monitoring.

Trafficking in human beings is not a migration issue; it is a crime and a grave violation of human rights and human dignity. The Republic of Cyprus has made important commitments at the European and international level; it is now time for these commitments to translate into effective action.

We urge the authorities to act without further delay. The lives and safety of victims-survivors depend on it.

List of Signatory Organisations

1. Mediterranean Institute of Gender Studies (MIGS)
2. CARITAS Cyprus 
3. HYPATIA Foundation Promoting Equality
4. UNESCO Chair on Gender Equality, University of Cyprus
5. Step Up Stop Slavery (SUSS)
6. Cyprus Family Planning Association
7. Cyprus Stop Trafficking
8. Women’s Association Protoporia
9. Birth Forward 
10. Socialist Women’s Movement
11. KISA – Action for Equality, Support, Antiracism 
12. Mission Solidarity CY
13. Generation for Change CY
14. Wellspring Cyprus