Βασιλεύει η έμφυλη ανισότητα στην Κύπρο

Ανύπαρκτες στις θέσεις εξουσίας και στα κέντρα λήψης των αποφάσεων είναι οι γυναίκες της Κύπρου. Αυτό αναδεικνύει ο Δείκτης Ισότητας του European Institute for Gender Equality (EIGE) 2020, κατατάσσοντας την Κύπρο στην 21η θέση ανάμεσα στα 28 κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (συμπεριλαμβανομένου και του Ηνωμένου Βασιλείου).

Τη σταθερά κακή εικόνα στα θέματα ισότητας των φύλων, πέρα από την εκπροσώπηση, ενισχύει η έλλειψη ελεύθερου χρόνου των γυναικών, καθώς εκείνες αναλαμβάνουν σχεδόν εξ ολοκλήρου τις οικιακές εργασίες, το μαγείρεμα και τη φροντίδα παιδιών και εξαρτώμενων μελών (εγγόνια, ηλικιωμένους γονείς, άτομα με αναπηρία). Επιπλέον, δυσχεραίνουν τα στερεότυπα φύλου τα οποία αναπαράγονται στην εκπαίδευση και, τελικά, την επιλογή σπουδών και επαγγέλματος.

Ειδικότερα, το εν λόγω ευρωπαϊκό εργαλείο μέτρησης της ετήσιας προόδου στα θέματα ισότητας των φύλων απέδωσε στην Κύπρο μόλις 56,9 βαθμούς από τους συνολικά 100. Η βαθμολογία αυτή προέκυψε από έξι ξεχωριστά πεδία. Τη συμμετοχή στα κέντρα λήψης αποφάσεων, όπου κυμάνθηκε μόλις στους 29,8 βαθμούς. Τον ελεύθερο χρόνο, όπου κυμάνθηκε στους 51,3 βαθμούς. Την εκπαίδευση στους 56,2 βαθμούς. Την εργασία στους 70,8 βαθμούς. Την οικονομική κατάσταση στους 81,7 βαθμούς και την υγεία στους 88 βαθμούς.

Όπως διευκρίνισε στον «Φ» η πρόεδρος του Μεσογειακού Ινστιτούτου Μελετών Κοινωνικού Φύλου (MIGS), Σουζάνα Παύλου, η Κύπρος υποχώρησε φέτος κατά μία θέση, καθώς από την 20η βρέθηκε στην 21η. «Αυτό συνέβη διότι η Κροατία κατάφερε να βελτιώσει τη θέση της στον τομέα της ανάληψης εξουσίας από γυναίκες, προσπερνώντας σε βαθμολογία την Κύπρο». Εξάλλου, τα δεδομένα του δείκτη ισότητας στον τομέα της εξουσίας και συμμετοχής των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων είναι αποκαρδιωτικά. Συγκεκριμένα, σε σχέση με την εμπλοκή στη πολιτική εξουσία η Κύπρος βρίσκεται στην προτελευταία θέση με 29,9 βαθμούς, ενώ τελευταία ακολουθεί η Ουγγαρία (17,8 βαθμούς). Σε ανάλογα κακή θέση βρίσκεται η Κύπρος σε σχέση με την εμπλοκή των γυναικών στην οικονομική εξουσία, αφού είναι στην 5η θέση από το τέλος και συγκεντρώνει μόλις 23 βαθμούς.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Στην 20η θέση του δείκτη ισότητας φύλων στην ΕΕ η Κύπρος

Όπως τονίζει η κ. Παύλου, υπάρχει περιθώριο βελτίωσης και σε άλλους τομείς για την Κύπρο, όπως στον ελεύθερο χρόνο. «Εκεί λαμβάνονται υπόψη οι ώρες που διατίθενται στο μαγείρεμα και στις εργασίες εντός του νοικοκυριού. Στις δραστηριότητες αυτές αναλογεί 80,8% στις γυναίκες και 26,6% στους άνδρες. Πρόκειται για 54,2 μονάδες διαφορά. Είναι τεράστιο το χάσμα! Ακόμη λαμβάνονται υπόψη οι ώρες που αφιερώνονται για την ανατροφή των παιδιών και την φροντίδα εξαρτώμενων ατόμων, όπως τα εγγόνια, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με αναπηρία. Στις δραστηριότητες αυτές αναλογεί 50% στις γυναίκες και 34% στους άνδρες, δηλαδή 16 μονάδες διαφορά». Επιπλέον, είπε ότι στις κοινωνικές δραστηριότητες καθώς και στα χόμπι, στις γυναίκες αναλογεί 9,7% και στους άνδρες 21,7%.

Ακόμη, μεγάλο περιθώριο βελτίωσης υπάρχει για την Κύπρο και στον τομέα της εκπαίδευσης και της δια βίου μάθησης. «Το μεγάλο πρόβλημα της Κύπρου σχετικά με την ισότητα των φυλών στο τομέα της Εκπαίδευσης, αφορά το διαχωρισμό ανδρών και γυναικών σε συγκεκριμένους τομείς και την αναπαραγωγή στερεοτύπων. Επί παραδείγματι, στους τομείς φροντίδας, ευημερίας και τέχνης η παρουσία των γυναικών βρίσκεται στο 42,7% την στιγμή που των ανδρών αναλογεί στο 15.7%. Ο διαχωρισμός είναι τεράστιος και πρόκειται για ένα διαχρονικό πρόβλημα. Σαφώς, η επιλογή μαθημάτων και έπειτα σπουδών, θα επηρεάσει μετέπειτα την εργασία και φυσικά την αμοιβή».

Στην κορυφή της κατάταξης η Σουηδία

Την ίδια στιγμή, την πρώτη θέση στην κατάταξη του δείκτη του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων καταλαμβάνει η Σουηδία, συγκεντρώνοντας 83,8 βαθμούς. Ακολουθούν η Δανία με 77,4 βαθμούς, η Γαλλία με 75,1 βαθμούς, η Φινλανδία με 74,7 βαθμούς, η Ολλανδία με 74,1 βαθμούς. Μετά την πρώτη πεντάδα, ακολουθεί το Ηνωμένο Βασίλειο με 72,7 βαθμούς, η Ιρλανδία με 72,2 βαθμούς, το Βέλγιο με 71,4 βαθμούς, το Λουξεμβούργο με 70,3 βαθμούς. Ο μέσος όρος όλων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τοποθετείται ακριβώς μετά στους 67,9 βαθμούς. Αντιθέτως, τη χειρότερη θέση ως προς την ισότητα των δύο φυλών καταλαμβάνει η Ελλάδα, έχοντας συγκεντρώσει μόλις 52,2 βαθμούς. Προηγούνται από το τέλος η Ουγγαρία με 53 βαθμούς, η Ρουμανία με 54,4 βαθμούς, η Σλοβακία με 55,5 βαθμούς, η Πολωνία με 55,8 βαθμούς.

Απουσιάζει όραμα και στοχευμένες δράσεις

Ανησυχία σχετικά με τις προθέσεις της Πολιτείας για την έμφυλη ισότητα, εξέφρασε η κ. Παύλου εκ μέρους του Μεσογειακού Ινστιτούτου Μελετών Κοινωνικού Φύλου, καλώντας την κυβέρνηση να θέσει έναν στρατηγικό σχεδιασμό με θετικές δράσεις, ο οποίος να περιλαμβάνει συγκεκριμένους και μετρήσιμους μακροπρόθεσμους και βραχυπρόθεσμους στόχους, καθώς επίσης και τον απαραίτητο προϋπολογισμό για την υλοποίηση των δράσεων.

«Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα στην Κύπρο, αναδεικνύει ότι οι εμπλεκόμενοι δεν αντιλαμβάνονται το πρόβλημα», τόνισε η κ. Παύλου. «Επί παραδείγματι, στο τομέα της εξουσίας και της εκπροσώπησης γυναικών στα κέντρα λήψης απόφασης το Σχέδιο δεν συμπεριλαμβάνει ουσιαστικές δράσεις. Προβλέπει μόνο διεξαγωγή μελετών ή ακόμη εκστρατεία ενημέρωσης. Στην πραγματικότητα δεν χαράσσει στρατηγικό σχεδιασμό και δεν ορίζει ποιοτικούς δείκτες παρακολούθησης. Λόγου χάρη, θα μπορούσε να έχει τεθεί ένας συγκεκριμένος στόχος, όπως το κοινοβούλιο να έχει 30% γυναίκες βουλευτές, ηλικίας 30 έως 35 ετών».

Όπως σημειώνει, σε μια ιδανική εθνική στρατηγική για την ισότητα, θα υπήρχαν συγκεκριμένοι και ξεκάθαροι στόχοι, στοχευμένες δράσεις και δυνατότητα αξιολόγησης για βελτίωση των πρακτικών. «Στην Κύπρο δεν ξέρουμε αυτή τη στιγμή πού θέλουμε να φτάσουμε. Επομένως πώς θα δημιουργήσεις μέτρα αν δεν ξέρεις τι θέλεις να πετύχεις; Έχουμε ένα μεγάλο κενό στον τομέα της εκπροσώπησης και εξουσίας, επομένως αυτό πρέπει να το βάλουμε σε προτεραιότητα». Επιπλέον, ανέφερε ότι στο εθνικό σχέδιο, αρκετές δράσεις δεν περιλαμβάνουν προϋπολογισμό. «Για την εκπροσώπηση των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων έχει δεσμευθεί το ποσό των €26.000 για τέσσερα χρόνια. Αντί να κάνουμε εκστρατείες, θα μπορούσαμε να προωθήσουμε τις ποσοστώσεις ή να εκπαιδεύσουμε και να προωθήσουμε γυναίκες που θα ήθελαν να ασχοληθούν με την πολιτική».

Επιπλέον ανέφερε ότι χρειάζονται στοχευμένες δράσεις για την εξάλειψη των στερεοτύπων στην εκπαίδευση και στις επιλογές των μαθητών. Να ενθαρρύνουν τις μαθήτριες να ασχοληθούν με τους τομείς της επιστήμης, της τεχνολογίας, της πληροφορικής. «Δεν υπάρχουν, ούτε εδώ συγκεκριμένες δράσεις για την αντιμετώπιση του διαχωρισμού των φύλων».

Καταλήγοντας αναφέρει ότι ο δείκτης για το 2020 «καταδεικνύει τους εξαιρετικά αργούς ρυθμούς βελτίωσης με τους οποίους κινείται η ισότητα των φύλων σε ολόκληρη την Ευρώπη. Έτσι υπολογίζεται ότι θα χρειαστούν άλλα 60 χρόνια για να φτάσουμε στην ισοτιμία των φύλων». Ακόμη πιο αργός είναι ο ρυθμός βελτίωσης της Κύπρου στα θέματα ισότητας, αφού από το 2017 υπήρξε μια μικρή άνοδος της τάξεως του 0,6%, την ίδια στιγμή που άλλα κράτη μέλη την ξεπερνούν.